Obowiązek alimentacyjny na pełnoletnie dzieci

Zgodnie z treścią art. 128 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek alimentacyjny jest to "obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania" osobie, która nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie lub znajduje się w niedostatku. Pojęcia te obejmują wszystko to, co jest potrzebne do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych a więc m.in. jedzenie, ubranie, lekarstwa, opiekę medyczną czy dach nad głową, ale również zaspokajanie potrzeb duchowych, kulturalnych, czy naukowych.

Na gruncie obowiązujących przepisów rodzice mają obowiązek alimentacyjny w stosunku do dzieci, które nie mogą jeszcze utrzymać się samodzielnie. Oznacza to, że dzieci, które ukończyły 18 lat, ale kontynuują naukę, lub poszukują pracy, a których środki finansowe nie wystarczają na własne utrzymanie, mogą żądać od rodziców alimentów na swoją rzecz.

Statuuje taki stan rzeczy treść art. 133 kro, który stanowi, że: "Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania."

Wypowiedział się w tym przedmiocie m.in. NSA w Łodzi w wyroku z dnia 16. Października 2003 r., (I SA/Łd 788/02), uznając, iż wiek dziecka nie przesądza o istnieniu bądź nieistnieniu obowiązku alimentacyjnego, lecz możliwości dziecka do samodzielnego utrzymania się, dochody z jego majątku, a także niedostatek. Brak samodzielności dziecka odnosi się zarówno do małoletniego, pozostającego pod władzą rodzicielską, jak i do dziecka pełnoletniego, które nie z własnej winy nie potrafi jeszcze utrzymać się bez pomocy rodziców ze względu na swoją sytuację życiową, w szczególności chorobę, brak wykształcenia czy zawodu, albo niemożność znalezienia pracy.

Jak z powyższego wynika, prawo dziecka do alimentów nie wygasa automatycznie z chwilą osiągnięcia pełnoletniości, ale uwarunkowane jest jego możliwościami samodzielnego utrzymania się.

Niemniej jednak trzeba mieć na uwadze §3 dodany 3 lata temu do art.133 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, z którego wynika, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

A zatem rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Powyższa norma jest odpowiedzią na istniejący problem społeczny, w którym dorosłe osoby (uprawnione do alimentów) - nie podejmują pracy mimo takiej możliwości.

Jednak norma tego przepisu jest bardzo ocenna (sąd musi stwierdzić czy dana osoba nie dokłada starań - oraz czy wynika to z jego winy czy nie) - stąd bardzo trudno wskazać jak będzie w danym przypadku ujmował to sąd.

Pamiętaj!
Wiek dziecka nie przesądza o istnieniu bądź nieistnieniu obowiązku alimentacyjnego, lecz możliwości dziecka do samodzielnego utrzymania się, dochody z jego majątku, a także niedostatek.

Podstawa prawna:
Art.128 i 133 § 3 Kodeks rodzinny i opiekuńczy