W każdym przypadku orzekania o rozwodzie, jeżeli małżonkowie posiadają wspólne dzieci, sąd rozstrzygnie o wykonywaniu nad nimi władzy rodzicielskiej oraz ponoszeniu kosztów ich utrzymania przez małżonków, po rozwodzie. Jest to obowiązek sądu, nie może zaniechać rozstrzygnięcia w tej kwestii. Inaczej natomiast uregulowana jest kwestia wzajemnej alimentacji małżonków, po rozwiązaniu ich małżeństwa. Co do zasady bowiem, rozwiązanie małżeństwa znosi te obowiązki i strony przestaje łączyć jakakolwiek więź gospodarcza. Prawo dopuszcza jednak, w pewnych przypadkach, orzeczenie o alimentacji pomiędzy byłymi małżonkami. Są to jednak wypadki ściśle określone, a do tego ograniczone czasowo.
Alimenty na rzecz wspólnych małoletnich dzieci.
Jeżeli małżonkowie w chwili orzekania o rozwodzie posiadają wspólne dzieci, sąd musi rozstrzygnąć o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi obojga małżonków, o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Wykonywanie tego obowiązku może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub wychowanie małoletniego. W takim wypadku, świadczenie alimentacyjne drugiego zobowiązanego – w praktyce jest to oczywiście rodzic, przy którym nie ustalono miejsca pobytu stałego dziecka, polega na pokrywaniu w całości lub części kosztów utrzymania. Oznacza to, że rodzic ten jest zobowiązany do stałego, miesięcznego uiszczania ustalonej przez sąd sumy pieniężnej, na rzecz dziecka, do rąk drugiego z rodziców (sprawującego bieżącą pieczę nad dzieckiem). Kwota ta powinna być ustalona tak, aby pokrywała usprawiedliwione potrzeby dziecka oraz uwzględniała możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.
Wzajemna alimentacja rozwiedzionych małżonków.
Co do zasady małżonkowie po rozwodzie nie są zobowiązani wobec siebie do świadczeń pieniężnych. Jednakże rozwiedziony małżonek, który po rozwodzie znalazł się w niedostatku może domagać się od byłego współmałżonka alimentów, o ile nie był uznany w wyroku rozwodowym za wyłącznie winnego rozpadu związku. Uprawnienie to nie przysługuje zatem małżonkowi wyłącznie uznanemu za winnego rozkładu pożycia. Sytuacja taka może więc wystąpić gdy oboje małżonkowie uznani zostali za winnych rozkładu oraz gdy zaniechano orzekania o winie stron. Małżonek niewinny rozkładu pożycia, może natomiast żądać środków utrzymania od małżonka wyłącznie winnego, nawet gdy nie znajduje się on w niedostatku. Orzeczenie o alimentacji na rzecz małżonka sąd wyda wyłącznie gdy wniosek taki zostanie zgłoszony, nigdy z urzędu. Rozstrzygając zaś o takim żądaniu będzie badał warunki materialne i finansowe jakie miałby ten małżonek, gdyby małżeństwo dalej byłoby kontynuowane, a współmałżonek wykonywał należycie swoje obowiązki. Obowiązek alimentacji drugiego małżonka wygaśnie zawsze, gdy zawrze on nowy związek małżeński. Ponadto, jeżeli zobowiązanym jest małżonek nie uznany za wyłącznie winnego rozkładu, to ten obowiązek wygasa z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu. Termin ten może być jednak przez sąd przedłużony, na żądanie uprawnionego, jeżeli w trakcie tego 5 letniego okresu wystąpią wyjątkowe okoliczności.
PAMIĘTAJ!
Z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego wygasają obowiązki alimentacyjne między małżonkami. Tylko w pewnych szczególnych sytuacjach, określonych przepisami, na żądanie uprawnionego, sąd orzeknie o takim obowiązku. Natomiast obowiązek alimentowania małoletnich dzieci istnieje zawsze i nie może być zniesiony nawet przez sąd.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59, ze zm.)