Wielu z nas pewnie nie jeden raz zastanawiało się jak skutecznie wyrazić swą ostatnią wolę – rozdysponować zgromadzonym majątkiem w taki sposób, aby przypadł w wypadku naszej śmierci wyłącznie tym, którym chcielibyśmy go przekazać. Służy temu znana w naszym systemie prawnym od lat instytucja testamentu.
Testament to nic innego jak spisanie naszej woli co do majątku, który pozostanie po nas naszym bliskim. Sporządza go spadkodawca – testator.
Istnieją dwa rodzajów testamentów – testamenty zwykłe, a w tym: własnoręczny (holograficzny), allograficzny i najpopularniejszy – testament notarialny, oraz testamenty szczególne (w stosunku do zwykłych wymagające dla swej ważności spełnienia dodatkowych warunków), a wśród nich ustny, podróżny (sporządzany na statku lub w samolocie) i testament wojskowy.
Wbrew przekonaniom wielu Polaków, sporządzenie ważnego testamentu nie jest wcale skomplikowane. Nie wiąże się też z żadnymi kosztami. Aby sąd uznał naszą ostatnią wolę i postanowił o jej respektowaniu nie trzeba nawet udawać się do rejenta po fachową pomoc. Tak naprawdę wystarczy papier i pióro.
Najprostszą bowiem formą testamentu jest testament zwykły odręczny– pisemny. Warunkiem jego skuteczności jest własnoręcznie sporządzenie – spisanie naszej woli przekazania określonej osobie naszego majątku. Dodatkowo, testament musi być przez spadkodawcę podpisany. Podpis jest kluczowym elementem testamentu – musi być własnoręczny, czytelny i określający osobę testatora. Nie jest konieczne aby podpis zawierał imię i nazwisko, wystarczy jeżeli pozwala on na identyfikację osoby. Wcale nierzadkie są przypadki uznawania przez sądy za ważne testamenty listów, pisanych do bliskich. I tak, np, jeżeli ojciec wysłał list do swojego syna, w którym napisał, że pragnąłby aby po jego śmierci przejął on jego dom i interesy i podpisałby się pod tym listem „Twój Ojciec”, list taki mógłby zostać za ważny testament, powołujący do spadku tego określonego syna – adresata listu.
Warunkiem ważności testamentu odręcznego jest jednak, aby sporządzony on został wyłącznie przez jednego spadkodawcę – nie mogą np. sporządzić jednego wspólnego testamentu małżonkowie, choćby nawet na rzecz wspólnego dziecka. Dla ważności takiego rozporządzenia każdy z rodziców musiałby oddzielnie rozporządzić swym majątkiem.
Testament własnoręczny powinien również zawierać datę jego sporządzenia, choć jej brak nie przesądza o nieważności testamentu.
Najpopularniejszą jednak formą testamentu i zarazem najbezpieczniejszą – co wymaga podkreślenia - jest testament notarialny. Taki testament, w przeciwieństwie do testamentu spisanego własnoręcznie, trudno obalić. Zabezpiecza on zatem przed atakami zwaśnionych krewnych, którzy po śmierci testatora zainteresowani są jego obaleniem.
Dla ważności takiego testamentu musi spełniać kilka wymogów formalnych. W pierwszej kolejności musi zostać sporządzony w wybranej kancelarii notarialnej, z wyjątkiem sytuacji w której spadkodawca jest osoba chorą, kaleką i nie może chodzić. Wówczas do spisania ostatniej woli może dojść w miejscu jego pobytu. Przed sporządzeniem testamentu notariusz zobligowany jest do sprawdzenia tożsamości spadkodawcy, ustalenia czy posiada on pełną zdolność do czynności prawnych oraz czy działa on swobodnie i świadomie, czyli czy posiada rzeczywiście wolę testowania.
Akt notarialny zawierający testament winien zostać własnoręcznie podpisany przez testatora, bądź zawierać tuszowy odcisk, jeśli nie jest on w stanie się podpisać. Testament notarialny może zostać sporządzony w innym języku niż polski, notariusz musi jednakże wezwać tłumacza i przetłumaczyć sporządzony akt, jeżeli język, którym posługuje się spadkodawca, nie jest mu znany. Spisanie testamentu to koszt 50 zł i 6 zł za każdą rozpoczętą stronę. Jeśli nakazuje ono pozbawienie prawa do zachowku, należy zapłacić już kwotę 150 złotych.
Testament może nadto zostać sporządzony przez konsula. Dotyczy to sytuacji, kiedy obywatel polski sporządza testament w formie aktu notarialnego przebywając poza granicami kraju. W dalszej kolejności testament notarialny – jak każdy inny – winien wskazać ilu jest spadkodawców i czy dziedziczą oni majątek w równych częściach.
Testament allograficzny cieszy się w naszej rzeczywistości prawnej zdecydowanie najmniejszym zainteresowaniem. Ten rodzaj wyrażenia ostatniej woli stworzony został przede wszystkim z myślą o mieszkańcach obszarów wiejskich, gdzie dostęp do notariusza nie jest łatwy, wymagałby podróży do innej miejscowości, a jednocześnie panuje powszechne zaufanie do organów władzy i przedstawicieli prawa i lokalnej społeczności. Testament ten to nic innego jak ogłoszenie swojej woli codo majątku na wypadek śmierci, w obecności świadków, z których jeden musi pełnić określoną funkcję w lokalnych strukturach władzy (może to być wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek powiatu, sekretarz gminy lub powiatu, bądź kierownik urzędu stanu cywilnego). Poza urzędnikiem, przy sporządzaniu testamentu alograficznego obecnych musi być co najmniej dwóch świadków, z których żaden nie może w wyniku sporządzanego testamentu otrzymać udziału w spadku. Urzędnik spisuje w formie protokołu ostatnią wolę testatora, a następnie go głośno odczytuje. Ostatnim etapem jego sporządzania jest podpisanie przez testatora, dwóch świadków i urzędnika. Z uwagi na charakter czynności, które muszą zostać dokonane przy sporządzaniu testamentu alograficznego, nie mogą sporządzać go osoby głuche, nieme i głuchonieme.
Aby możliwe było sporządzenie jednego z testamentów szczególnych, musi istnieć po stronie osoby go sporządzającej obawa rychłej śmierci, albo nie jest możliwe, a przynajmniej jest znacznie utrudnione sporządzenie go w formie zwykłej. Taki testament traci ważność po upływie sześciu miesięcy od ustania przyczyny jego sporządzenia (minęła obawa rychłej śmierci lu
Jesteśmy do twojej dyspozycji od poniedziałku do piatku w godzinach od 8.00 do 18.00